یک الکتروپمپ و یا الکتروموتور دارای مشخصاتی است که قدرت، دور در دقیقه، حداکثر آمپر مجاز، حداکثر بار، فرکانس و ولتاژ مجاز برق شهر و نوع تک فاز و یا سه فاز بودن خیلی اهمیت دارد که از روی این مولفه ها می توانیم سیستم حفاظتی مناسبی را انتخاب کنیم.
در مورد پمپ ها دانستن مولفه هایی همچون ولتاژ مجاز برق شهر، نوع فاز (تکفاز و یا سه فاز) و حداکثر آمپر مجاز، نوع سیال قابل انتقال و همچنین حداقل ارتفاع مجاز از اهمیت به سزایی برخوردار است.
اگر انتخاب پمپ متناسب با نوع سیال، مناسب با برق موجود و همچنین متناسب با ارتفاع و میزان آبدهی درخواستی، به همراه یک سیستم حفاظتی مناسب انتخاب شود، مسلماً هیچگاه به مشکل اساسی برخورد نخواهید کرد، که نیازمند تعمیرات اساسی و کلی باشید، برای استفاده بهتر از الکتروپمپ ها بهتر است به توصیه های مناسب سازنده حتماً توجه کنید.
تابلو حفاظتی مناسب، تابلویی است که تمامی موارد موجود در الکتروپمپ و الکتروموتور ها را کنترل کرده و با وجود کوچک ترین مشکل قبل از صدمه دیدن برق ورودی را قطع می کند. تابلو های محافظ الکترونیکی به تنهایی و یا تابلوهای معمولی مجهز به بی متال و کنترل فاز و کنترل بار و ترموگارد می تواند الکتروموتور و یا الکتروپمپ شما را بیمه کند.
تمامی موارد که باعث سوختن یک الکتروموتور و یا پمپ می شود عبارتند از:
- کارکرد بدون بار و یا بدون آب به مدت طولانی (با توجه به نوع و قدرت از 5 الی 60دقیقه) باعث تلفات زیاد انرژی به صورت گرمائی شده و در صورت نداشتن ترموگارد و یا اورلود حرارتی و یا تابلوی محافظ الکترونیکی، سیم پیچی آن می سوزد.
- دراین حالت بر اثر گرمای ایجاد شده تمامی عایق های شیارهای خشک و شکننده و یا ذوب شده و شارلاک روی سیم پیچی سوخته و لاک روکش سیم های لاکی سیاه شده و با توجه به زمان برق دار بودن سیم پیچی، از نیم سوز شدن تا اتصال بدنه و حتی انهدام الکتروموتور را ایجاد می کند. داشتن سیستم حفاظتی، بسته به کیفیت و دقت آن صدمات وارده را کنترل می کند.
- توجه: در این حالت در سیم پیچی های تکفاز، سیم پیچی اصلی و هم سیم پیچی راه انداز و در سیم پیچی سه فاز، تمامی فازها همچنین خازن در شرایط یکسانی قرار داشته و حرارت ایجاد شده به تمامی اجزاء صدمه می زند.
- تحمیل بار اضافه (ارتفاع غیر مجاز) و انتقال سیال غلیظ تر از حد مجاز باعث فشار بر پروفیل پروانه ها شده و بر اثر کشیدن آمپر بیش از اندازه مجاز، سیم پیچی گرم شده و در صورت عدم سیستم حفاظتی مناسب درمدت کوتاهی می سوزد و شرایط سوختن آن در زمان کوتاه تری با صرف زمان کمتر تماماً شبیه بی بار و بدون آب کارکردن است فقط دراین حالت با توجه به بالاتر بودن حرارت مسی، سیم ها زودتر از عایق ها می سوزد.
- توجه یک: در صورت مجبور شدن برای استفاده از پمپ در ارتفاع کمتر از ارتفاع غیر مجاز، برای جلوگیری از بار اضافه می توانید با نصب یک شیر فلکه در مسیر پمپ، ارتفاع مجازی ایجاد کرده و آمپر مصرفی را در حد مجاز خود تنظیم کنید.
- توجه دو: دراین حالت در الکتروپمپ و یا الکتروموتور های تکفاز خازن دائم، سیم پیچی اصلی زودتر از راه انداز می سوزد.
- گیرکردن پروانه در پمپ ها و یا خرابی بلبرینگ و گیرپاژ کردن رتور باعث بالارفتن آمپر مجاز شده و در صورت نداشتن سیستم حفاظتی مناسب با صرف زمان کمتر از سیال غلیظ کشیدن، عیناً همانند مورد یاد شده می سوزد، دراین حالت به علت خیلی بالا بودن حرارت مسی، سیم پیچی خیلی زودتر از عایق ها می سوزد و عایق ها خشک و شکننده نمی شوند. (توجه: دراین حالت در الکتروموتور های تکفاز خازن دائم، سیم پیچی راه انداز زودتر از سیم پیچی اصلی می سوزد و احتمال سوختن و خراب شدن خازن راه انداز سیم پیچی بیشتر است.)
- در صورت داشتن اتصالی کوتاه و در بوبین های سیم پیچی، که به مرور زمان براثر جرقه زدن، اتصالات کوچک در بوبین به مراتب گسترش پیدا کرده و به مرور آمپر مصرفی با گسترش این اتصالات، بالا رفته و در صورت نداشتن یک سیستم حفاظتی مناسب، دامنه عیب گسترش چشم گیری پیدا کرده و تمامی بوبین ها را در بر میگیرد و منجر به سوختن کامل پمپ می شود.
- کشیدگی کابل پمپ و زخمی شدن آن و یا اتصال آن به بدنه و یا به یکدیگر ، تماما ً باعث اتصالی کوتاه شده و در صورت نداشتن سیستم حفاظتی مناسب، باعث شوک و جرقه شدید شده که حتی باعث انفجار و صدمه زدن جدی به پمپ میشود مخصوصاً در الکتروپمپ های سه فاز که اتصال فاز به فاز تا مرکز خطرناکی حتی صدها برابر آمپر مصرفی بالا می رود و احتمال انفجار دراین موارد خیلی زیاد است.
- قطع یک فاز در پمپ های سه فاز به هر دلیل ممکن است و یا قطع اتصالات خازن در پمپ های تکفاز، مشکل اساسی را به دو صورت ایجاد می کند.
- اگر پمپ در ابتدا امر در حالت استارت باشد با دو فاز بودن برق در پمپ های سه فاز و یا قطع اتصالات خازن در پمپ های تکفاز که باعث عدم حرکت پمپ شده و با بالا رفتن آمپر مصرفی در صورت نداشتن سیستم حفاظتی مناسب سیم پیچی پمپ کاملاً می سوزد که در این حالت در پمپ های سه فاز دو دسته کلاف سیم پیچی که برق به آن متصل باشد، صدمه دیده وحداقل یک کلاف کاملاً سوخته و کلاف دیگر نیم سوز و یا حرارت دیده می شود و یک کلاف مربوط به قطعی فاز سالم می ماند و در پمپ های تکفاز سیم پیچی اصلی کاملاً سوخته و سیم پیچی استارت سالم می ماند.
- اگر پمپ یا الکتروموتور در حال کارکردن باشد و برق دو فاز شده و یا سیم اتصال خازن در الکتروموتور های تکفاز قطع شود باعث به هم ریختن هارمونیها و فلوی مغناطیسی موجود در سیم پیچی شده و فوکو و هیستر سبزهسته آهنی استاتور خیلی زیاد شده وباعث ایجاد گرمای آهنی خیلی زیادی می شود واز طرف با بالا رفتن آمپر مصرفی در دسته کلاف های سیم پیچی متصل به برق، ایجاد گرمای مسی کرده و تماماً سیم پیچی متصل به برق به سرعت صدمه دیده و می سوزد تا زمانی که فیوز عمل کند، در این صورت در الکتروموتور های سه فاز و یک یا هر دو کلاف می سوزد و در الکتروموتور های تکفاز فقط سیم پیچی اصلی می سوزد. یک سیستم حفاظتی مناسب با شروع این مشکل فورا برق را قطع می کند.
- برعکس کارکردن پمپ: در پمپ های سه فاز بر عکس کارکردن پمپ باعث افزایش جریان مصرفی شده و نه تنها فشار و دبی فوق العاده کم میشود آمپر مصرفی نیز زیاد شده و با گرم شدن، در صورت نداشتن سیستم حفاظتی مناسب، سیم پیچی آن می سوزد برای رفع این مشکل بایستی اتصالات دو فاز را یکدیگر تعویض نمائید در پمپ های تکفاز به دلیل اشتباه بستن سیم های استارت و یا خازن، دور الکتروموتور، برعکس شده و در نتیجه فشار کار بر روی سیم پیچی راه اندازی که از قطر کمتری و توان کمتری برخوردار است وارد شده و در صورت نداشتن سیستم حفاظتی مناسب با بالا رفتن آمپر مصرفی، سیم پیچی راه انداز فوراً می سوزد. (توجه: در این حالت در سوختن سیم پیچی های سه فاز همانند سوختن بار اضافه است و تمامی عایق ها و سیم پیچی ها به صورت یکسان صدمه می بیند.)